Parents & Society: આપણને એવા લોકો ઉછેર્યા છે જેથી આપણે “આપણે” બન્યા છીએ: નિલેશ ધોળકીયા
“તર્કના અર્કનો ફર્ક !”(Parents & Society)
Parents & Society: જ્યારે આપણે વ્યસ્ત જીવન જીવીએ છીએ, ત્યારે આપણે, કેટલીક વાર, એવા લોકો સાથે જોડાવાનું ભૂલી જઈએ છીએ જેમણે આપણને એવા લોકોમાં ઉછેર્યા છે જેથી આપણે “આપણે” બન્યા છીએ. પિતા તેમના બાળકોના જીવનમાં મોટી ભૂમિકા ભજવે છે. તેમના વિના બાળકોનું આરોગ્ય, ભાવનાત્મક સુખાકારી અને શિક્ષણ જોખમમાં છે. પેરેન્ટ્સ ડે અથવા પેરેન્ટ્સનો વૈશ્વિક દિવસ તેમના સંતાનોના જીવનમાં પિતાની ભૂમિકાને ઓળખે છે. સમગ્ર વિશ્વમાં કૌટુંબિક પ્રતિબદ્ધતાને પ્રોત્સાહન આપવા અને પિતાનું સન્માન માટે આ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. જે લોકો વ્યસ્ત જીવન જીવે છે તેઓને કામથી અલગ થવા અને તેમના પિતા સાથે ક્વોલિટી ટાઈમ પસાર કરવા માટે ભાગ્યે જ સમય મળે છે. તેઓ એવી બાબતો વિશે વાત કરી શકે છે જે તેમને પરેશાન કરી રહી છે, અથવા એવી વસ્તુઓ કે જે તેઓ હંમેશા તેમની સાથે શેર કરવા માગતા હતા, આમ પિતા-બાળકના બંધનને મજબૂત રાખે છે. કૃતજ્ઞતા એ ખરેખર શક્તિશાળી લાગણી છે. જ્યારે તમે આ દિવસે તમારા પિતા પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા દર્શાવો છો અને તેઓ કોણ છે તેના માટે તેમની કદર કરો છો, ત્યારે તમારી અંદર કંઈક એવું છે જે પ્રકાશિત થાય છે. ખબર નહીં કે આટલી ચાલાકી માણસો શું કામ કરે છે ? નાખુશ પણ રહીને ઈર્ષા પણ કરે ને સંબંધ પણ રાખે છે દુશ્મની નિભાવીને મારી સામે તો તે બબાલ પણ કરે છે ધિક્કાર સાથે મારા મોતની ચાહના અઢળક પીરસે છે !
એક દિવસ યુવક-યુવતીઓનું ટોળું અમારી કોલેજમાં આવ્યું ! તેણે વિદ્યાર્થીઓને કેટલાક પ્રશ્નો પૂછ્યા ; પણ કોલેજમાં એક પ્રશ્ન પર મૌન હતું ! તેમણે પૂછ્યું, ” જ્યારે ભગવાન રામના 14 વર્ષના વનવાસમાંથી અયોધ્યા પાછા ફરવાના ઉત્સવમાં દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે, તો પછી દિવાળી પર ” લક્ષ્મી પૂજન ” શા માટે કરવામાં આવે છે ? શ્રી રામની પૂજા કેમ નથી થતી ? પ્રશ્ન પર મૌન હતું, કારણ કે તે સમયે સોશિયલ મીડિયા નહોતું, સ્માર્ટફોન પણ નહોતા ! કોઈને કંઈ ખબર નથી ! પછી, મૌન તોડતા, અમારામાંથી એકે પ્રશ્નનો જવાબ આપવા હાથ ઊંચો કર્યો ! અમે કહ્યું હતું કે “દિવાળીનો તહેવાર બે યુગ “સતયુગ” અને “ત્રેતાયુગ” સાથે સંકળાયેલો છે ! સત્યયુગમાં સમુદ્ર મંથનમાંથી તે દિવસે માતા લક્ષ્મી પ્રગટ થયા હતા! તેથી જ લક્ષ્મી પૂજન કરવામાં આવે છે ! ત્રેતાયુગમાં આ દિવસે ભગવાન શ્રી રામ પણ અયોધ્યા પાછા ફર્યા હતા. તો અયોધ્યાના લોકોએ દીવા પ્રગટાવીને તેમનું સ્વાગત કર્યું ! તેથી જ તેનું નામ દિવાળી છે ! તેથી આ તહેવારના બે નામ છે, લક્ષ્મી પૂજન જે સત્યયુગ સાથે સંકળાયેલ છે, અને બીજું “દીપાવલી” જે ત્રેતાયુગ, ભગવાન શ્રી રામ અને દીવા સાથે સંકળાયેલ છે !
આ પણ વાંચો:- Swamiji ni Vani part-23: દાન વિષે ગીતાના જ્ઞાન
આ જવાબ પછી થોડીવાર મૌન છવાઈ ગયું, કારણ કે કોઈને જવાબ ખબર ન હતી ! જૂથ પણ પ્રશ્નો પૂછતું નથી ! સારું, થોડા સમય પછી. બધાએ જોરથી તાળીઓ પાડી ! તે પછી એક અખબારે અમારો ઇન્ટરવ્યુ પણ લીધું ! તે સમયે અખબારમાં ઇન્ટરવ્યુ આપવો એ બહુ મોટી વાત હતી ! પછીથી મને ખબર પડી કે એ જૂથ આજની પરિભાષા મુજબ “લિબરલ્સ”નું હતું, જે દરેક કોલેજમાં જઈને યુવાનોના મનમાં બિછાવતું હતું, જ્યારે દિવાળી શ્રી સાથે જોડાયેલી હોય ત્યારે લક્ષ્મી પૂજનનું શું મહત્વ છે ? રામ. હા ? એકંદરે, તે વિદ્યાર્થીઓનું મગજ સાફ થતું હતું. પણ અમારા જવાબ પછી, જૂથ ગાયબ થઈ ગયું ! કેટલી વિડંબનાની વાત છે કે અભ્યાસક્રમમાં દેશના અને હિંદુઓના સૌથી મોટા તહેવારનું કોઈ વિગતવાર વર્ણન નથી !!
બીજો પ્રશ્ન પણ હતો, કે લક્ષ્મી અને. શ્રી ગણેશનો એકબીજા સાથે શું સંબંધ છે ? અને દિવાળી પર શા માટે આ બંનેની પૂજા કરવામાં આવે છે ? જ્યારે લક્ષ્મીજી સાગર મંથનને મળ્યા અને ભગવાન વિષ્ણુ સાથે લગ્ન કર્યા, ત્યારે તેમને બ્રહ્માંડની સંપત્તિ અને ઐશ્વર્યની દેવી બનાવવામાં આવી! તેથી તેણે કુબેરને સંપત્તિની વહેંચણી માટે મેનેજર બનાવ્યો ! કુબેર કંગાળ સ્વભાવનો હતો ! તેણે સંપત્તિની વહેંચણી ન કરી, તે પોતે જ સંપત્તિનો કારભારી બન્યો ! માતા લક્ષ્મી ચિંતિત થઈ ગયા ! તેના બાળકોને આશીર્વાદ મળતા ન હતા ! તેણે ભગવાન વિષ્ણુને પોતાની દુર્દશા કહી ! ભગવાન વિષ્ણુએ તેમને કહ્યું, “તમે મેનેજર બદલો. મા લક્ષ્મીએ કહ્યું, કે, યક્ષનો રાજા કુબેર મારો સૌથી મોટો ભક્ત છે એટલે તેને ખરાબ લાગશે. ત્યારબાદ ભગવાન વિષ્ણુએ તેમને શ્રી ગણેશના લાંબા અને વિશાળ જ્ઞાનનો ઉપયોગ કરવાની સલાહ આપી. મા લક્ષ્મીએ શ્રી ગણેશજીને “સંપત્તિના વિતરક” બનવા કહ્યું ! શ્રી ગણેશજી ખૂબ જ બુદ્ધિશાળી છે – તેમણે કહ્યું, “માતા, હું તને જેનું નામ કહું, કૃપા કરીને તેને આશીર્વાદ આપજો નહીં તેથી માતા લક્ષ્મીએ હા પાડી. હવે શ્રી ગણેશજીએ લોકોના સૌભાગ્યમાં આવતા અવરોધોને દૂર કરવા અને તેમના માટે સંપત્તિના દરવાજા ખોલવાનું શરૂ કર્યું. કુબેર માત્ર ભંડારી જ રહ્યો ! ભગવાન ગણેશની ઉદારતા જોઈને દેવી લક્ષ્મીએ તેમના માનસિક પુત્ર શ્રી ગણેશને આશીર્વાદ આપ્યા કે જ્યાં તેઓ તેમના પતિ નારાયણ સાથે ન હોય ત્યાં તેમના પુત્ર ગણેશ તેમની સાથે રહે !
જ્યારે આપણે વ્યસ્ત જીવન જીવીએ છીએ, ત્યારે આપણે, કેટલીક વાર, એવા લોકો સાથે જોડાવાનું ભૂલી જઈએ છીએ જેમણે આપણને એવા લોકોમાં ઉછેર્યા છે જેઓ આપણે બન્યા છીએ. પિતા તેમના બાળકોના જીવનમાં મોટી ભૂમિકા ભજવે છે. તેમના વિના બાળકોનું આરોગ્ય, ભાવનાત્મક સુખાકારી અને શિક્ષણ જોખમમાં છે. પેરેન્ટ્સ ડે અથવા પેરેન્ટ્સનો વૈશ્વિક દિવસ તેમના સંતાનોના જીવનમાં પિતાની ભૂમિકાને ઓળખે છે. સમગ્ર વિશ્વમાં કૌટુંબિક પ્રતિબદ્ધતાને પ્રોત્સાહન આપવા અને પિતાનું સન્માન માટે આ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. જે લોકો વ્યસ્ત જીવન જીવે છે તેઓને કામથી અલગ થવા અને તેમના પિતા સાથે ક્વોલિટી ટાઈમ પસાર કરવા માટે ભાગ્યે જ સમય મળે છે. તેઓ એવી બાબતો વિશે વાત કરી શકે છે જે તેમને પરેશાન કરી રહી છે, અથવા એવી વસ્તુઓ કે જે તેઓ હંમેશા તેમની સાથે શેર કરવા માગતા હતા, આમ પિતા-બાળકના બંધનને મજબૂત રાખે છે. કૃતજ્ઞતા એ ખરેખર શક્તિશાળી લાગણી છે. જ્યારે તમે આ દિવસે તમારા પિતા પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા દર્શાવો છો અને તેઓ કોણ છે તેના માટે તેમની કદર કરો છો, ત્યારે તમારી અંદર કંઈક એવું છે જે પ્રકાશિત થાય છે.
જ્યારે હું નાનો હતો, મને જાગવું મુશ્કેલ લાગતું હતું. જ્યારે હું વૃદ્ધ છું, મને ઊંઘવું મુશ્કેલ લાગે છે. જ્યારે હું નાનો હતો, હું મારા પિમ્પલ્સ વિશે ચિંતિત હતો. જ્યારે હું વૃદ્ધ થઈશ, હું મારી કરચલીઓ વિશે ચિંતિત છું. જ્યારે હું નાનો હતો, હું કોઈનો હાથ પકડવાની રાહ જોતો હતો. જ્યારે હું વૃદ્ધ થઈ જાઉં છું, હું રાહ જોઉં છું કે કોઈ મારો હાથ પકડે. જ્યારે હું નાનો હતો, હું ઈચ્છતો હતો કે મારા માતા-પિતા મને એકલા છોડી દે. જ્યારે હું વૃદ્ધ થઈશ ત્યારે મને એકલા રહેવાની ચિંતા થાય છે. જ્યારે હું નાનો હતો, મને સલાહ આપવામાં નફરત હતી. જ્યારે હું વૃદ્ધ થઈ જાઉં છું, ત્યારે વાત કરવા કે સલાહ આપવા માટે કોઈ નથી. જ્યારે હું નાનો હતો, હું સુંદર વસ્તુઓની પ્રશંસા કરતો હતો. જ્યારે હું વૃદ્ધ થઈશ, મને મારી આસપાસની વસ્તુઓમાં સુંદરતા દેખાય છે. જ્યારે હું નાનો હતો, મને લાગ્યું કે હું શાશ્વત છું. જ્યારે હું વૃદ્ધ થઈશ, હું જાણું છું કે તે જલ્દી જ મારો વળાંક આવશે. જ્યારે હું નાનો હતો, મેં તે પળોની ઉજવણી કરી હતી.જ્યારે હું વૃદ્ધ થઈશ, હું મારી યાદોને વહાલ કરું છું. જ્યારે હું નાનો હતો, હું હાર્ટ-થ્રોબ બનવા માંગતો હતો. જ્યારે હું વૃદ્ધ થઈશ, મને ચિંતા થાય છે કે મારું હૃદય ક્યારે બંધ થશે. આપણા જીવનના આત્યંતિક તબક્કામાં, આપણે ચિંતા કરીએ છીએ પણ આપણને ખ્યાલ નથી હોતો, જીવનનો અનુભવ કરવાની જરૂર છે. યુવાન કે વૃદ્ધ તેનાથી કોઈ ફરક પડતો નથી. જીવનને પ્રેમ અને પ્રિયજનો સાથે જીવવાની જરૂર છે. તમે ચોક્કસ આમાંથી એક છો !
